“Έτσι διασπάσαν οι Ορεινοί Κυνηγοί μας την ελληνική Γραμμή Μαζινό”

• Έκδοση : “Die Wehrmacht” (Δυνάμεις Στρατού) – Τεύχος Νο 10  –  Βερολίνο 7 Μαΐου 1941
• Τίτλος δημοσιεύματος :  “Έτσι διασπάσαν οι Ορεινοί Κυνηγοί μας την ελληνική Γραμμή Μαζινό”
• Μετάφραση : Στυλιανή Προφυλλίδου *

Ο πολεμικός ανταποκριτής Γκερτ Χάμπεντανκ, από του οποίου το ημερολόγιο λήφθηκε η παρακάτω περιγραφή της διάσπασης της Γραμμής Μεταξά, δεν είναι άγνωστος στους αναγνώστες της εφημερίδας. Ήταν στην Λεγεώνα «Κόνδορας» στην Ισπανία, βίωσε την Πολωνική εκστρατεία, πήγε με τους στρατιώτες μας στην Νορβηγία, βάδισε κατά την διάρκεια της Δυτικής επίθεσης πάνω στην αιματοβαμμένη γη της Γαλλίας, και τώρα βρίσκεται πάλι στην πρώτη γραμμή των νικηφόρων στρατευμάτων μας στην Ελλάδα.  Στο ακόλουθο ημερολόγιο εμφανίζεται καθαρά μπροστά μας ο τύπος του πολεμικού ανταποκριτή. Δεν είναι πλέον φωτογράφος και δημοσιογράφος, αλλά πρώτα απ΄ όλα ένας στρατιώτης και μαχητής που δεν περιγράφει τι βιώνουν οι άλλοι, αλλά βιώνει ότι ο ίδιος του περιγράφει.

6. ΑΠΡΙΛΙΟΥ: Είναι λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Ένας παγωμένος άνεμος σαρώνει τις γυμνές βουνοπλαγιές και την μικρή μας αχυρένια καλύβα. Το εσωτερικό της ντουμανιάζει από τον καπνό της φωτιάς, αλλά παρόλα αυτά κάνει πολύ κρύο για ύπνο. Έξω ακούς τα βαριά υπόκωφα βήματα του φρουρού. Μετά ησυχία, μετά πάλι τα βήματα. Με προσοχή βγαίνουμε στο σκοτάδι της νύχτας. Κάτω από τον διάφανο έναστρο ουρανό ξεχωρίζει καθαρά η χιονισμένη κορυφογραμμή της οροσειράς. Πέρα από την ελληνική συνοριογραμμή ακούγεται συνέχεια το εξαγριωμένο γαύγισμα των σκυλιών τους.
Μία παράδοξη επίγνωση σε διαπερνάει: Μόνο 5 ώρες ακόμα απομένουν. Μετά, θα διαμελίσει ο βρυχηθμός του πυροβολικού μας την απόκοσμη εξωπραγματική σιωπή αυτής της οροσειράς, οι Ορεινοί μας Κυνηγοί θα λάβουν επίθεση, με στόχο να ανοίξουν το πέρασμα του Ρούπελ, και στη  συνέχεια όλη την κύρια οδό προς την Θεσσαλονίκη. Γι αυτόν τον σκοπό πρέπει να διασπαστεί η Γραμμή Μεταξά, της οποίας τα Οχυρά φτάνουν μέχρι τα 2000 μ. υψόμετρο. Η παγκόσμια πολεμική Ιστορία δεν έχει γνωρίσει ποτέ ξανά μάχη σε τέτοιο ύψος σε τόσο έξυπνα τοποθετημένες οχυρώσεις.

Η αυγή της νέας ημέρας αναμένεται με το ρολόι στο χέρι. Ακόμα τρία… Ακόμα δύο… Ακόμα ένα λεπτό μέχρι να ΄ρθει η ώρα Χ. Τότε φαίνεται να ανοίγει η Κόλαση! Η κοιλάδα γεμίζει με τις αναθυμιάσεις από το μπαρούτι των αδιάκοπων πυρών της Πυροβολαρχίας, οι βράχοι σείονται, τα εχθρικά οχυρώματα καλύπτονται με μία γιγαντιαία κρήνη από καπνό, γη και πέτρα. Απότομα, έτσι όπως άνοιξαν οι πύλες της Κόλασης, αποκόβονται και πάλι. Νεκρική σιγή βαραίνει το έδαφος. Μόνο μερικά κοτσύφια σφυρίζουν ανενόχλητα τον χαιρετισμό τους στη νέα ημέρα. Με κομμένη την ανάσα αφουγκραζόμαστε. Το τραγούδι των κοτσυφιών αποκτάει ξαφνικά έναν χαμηλό τόνο με παράξενο βουητό, έτσι όπως όταν πλησιάζουν κοπάδια αναρίθμητες σφήκες πετώντας συγχυσμένα. Το βουητό μετατρέπεται σε ουρλιαχτό μετάλλων, σε ένα βρυχηθμό από μηχανές που προαναγγέλλουν το κακό: Τα Στούκας! Όσο πέφτουν τα αεροσκάφη πάνω στις βουνοπλαγιές με τα διάσπαρτα καταφύγια, στενά δρομάκια πάνω στο πατημένο χιόνι οδηγούν στο Διοικητήριο του 1ου Τάγματος. Τηλεφωνικά καλώδια εδάφους φτάνουν από τα Διοικητήρια των λόχων εδώ. Οι πρώτες δηλώσεις από την πορεία της επίθεσης διαβιβάζονται μόλις τώρα.
Ο 3ος λόχος κατέλαβε μετά από μικρή αντίσταση ελληνικό συνοριακό φυλάκιο, και προχωράει προς την Ποποτλίβιτσα. Ο 1 ος λόχος εισχώρησε στα χαρακώματα των ελληνικών συνόρων, και κατατρόπωσε τον αντιστεκόμενο εχθρό. Ο παρατηρητής της Πυροβολαρχίας είναι βαριά πληγωμένος. Πάνω από τα κεφάλια μας υψώνεται απότομα η βραχώδης κορυφογραμμή, σχηματίζει τα σύνορα Βουλγαρίας και Ελλάδας. Απότομες πέφτουν οι πλαγιές προς το νοτιά, κοιτάζοντας από την κορυφογραμμή. Δεξιά, στην φωτεινή λάμψη του πρωινού ήλιου βρίσκεται η χιονισμένη στέγη του Ρουπέσκο, αριστερά σε ευκολοπρόσιτη απόσταση η κορυφή της Ποποτλίβιτσας. Από το βαθύ φαράγγι αναρριχώνται οι Ορεινοί Κυνηγοί. Μετά τα πυρά του Πυροβολικού και την επίθεση των Στούκας έχει έρθει η ώρα τους. Τα πυρά του Πεζικού και των Πολυβόλων ΜG αντηχούν με κυλιόμενη ηχώ μέσα από τα ελληνικά βουνά, και τα καλύπτουν με έναν ατελείωτο βρόντο που δεν θέλει όμως να τα γκρεμίσει.

Μέσα από το τηλεσκόπιο αναγνωρίζω τα καταφύγια στις βουνοπλαγιές της Ποποτλίβιτσας. Η πλαγιά είναι καλυμμένη με αναρίθμητες χοάνες, βαθιά σημάδια από τα χτυπήματα των γερμανικών Στούκας και του Πυροβολικού. Οι Έλληνες δεν χαλαρώνουν. Πίσω από τους φαρδύς τοίχους τους από μπετόν, έχουν αντέξει το καταστροφικό γερμανικό χαλάζι από πυρά, και στέκονται πάλι στα χαλάσματα των καταφυγίων για να αντιμετωπίσουν την επίθεση των κυνηγών. Βαριά αντιαεροπορικά και πυροβόλα θα μπορούσαν εύκολα να σπάσουν εδώ οποιαδήποτε αντίσταση. Κανένα από τα όπλα όμως, με τα οποία διασπάστηκε η Γραμμή Μαζινό, τα οποία νωρίτερα πυροβόλησαν την επιτιθέμενη θύελλα στις Γραμμές Ντύλε και Γκρέμπε, και αργότερα εξουδετέρωσαν τα οχυρά της Γραμμής Βευγκάν, δεν θα μπορούσαν να μεταφερθούν εδώ πάνω. Μόνο οβιδοβόλα και ορεινά πυροβόλα κατάφερναν να κουβαλήσουν τα μουλάρια, μέσα από τα καθαρισμένα από τα χιόνια μονοπάτια. Αυτά είναι και οι μοναδικοί βοηθοί των Ορεινών Κυνηγών. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα πρέπει να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους.
Εν μέσω βομβαρδισμών από τις αμέτρητες δεσμίδες των πολυβόλων, πηδάμε απέναντι στα ελληνικά σύνορα, όπου και διακρίνουμε τον πρώτο Έλληνα νεκρό. Μοιάζει να κοιτάει με ορθάνοιχτα μάτια τον ουρανό. Δίπλα στο κεφάλι του ανθίζουν κάποιοι κρόκοι. Πλέον έχει έρθει το απόγευμα. Στο Διοικητήριο του Τάγματος τα πρόσωπα φαίνονται πολύ σοβαρά: ο αντίπαλος αντιστέκεται με σθένος. Από τον 1 ο Λόχο έρχεται η αναφορά, πως ακόμα και στις μάχες σώμα με σώμα στους τάφρους, οι πληγωμένοι Έλληνες μαχόταν με τις ξιφολόγχες. Ο Λόχος μπορεί να άνοιξε τα χαρακώματα, το αντίτιμο όμως ήταν να μετράει ο ίδιος του νεκρούς και τραυματίες. Ο 3 ος Λόχος κατάφερε μεν με μία μόνο προσπάθεια να πλησιάσει το πρώτο καταφύγιο, όμως το μπετόν που συνάντησε ήταν τόσο ισχυρό, που καμία από τις προσπάθειες ανατίναξης δεν ευδοκίμησε. Παρόμοιες αναφορές καταφτάνουν και από άλλους τομείς του Συντάγματος.
Βαθιά νύχτα. Ο Υπασπιστής του Διοικητηρίου του Τάγματος δεν μπορεί καθόλου πλέον ν αφήσει το ακουστικό από το χέρι του. «Εδώ Μασκοφόροι. Μα-σκο-φό-ροι. Όχι, πρέπει και τη νύχτα να επιχειρήσετε κάτι. Πως; Με τις εκρήξεις δεν προχωρείτε; Τότε να καταστρέψετε τα χαλάσματα…» Σήμα. «Ποιος είναι; Ο Ηρώδης; Τι έχετε κάνει; Προσεγγίσατε την δυτική πλευρά της Σουλτανίτσας; Τι εννοείτε δεν έχετε άλλα πυρομαχικά; Δέχεστε πυρά και από τις δύο πλευρές; Λοιπόν, εντολή του Ταγματάρχη, οπισθοχωρήστε μέχρι την χαράδρα, περιμένετε εκεί ανεφοδιασμό» Μικρή διακοπή. Σήμα. Συνομιλία και πάλι.

7. ΑΠΡΙΛΙΟΥ: Θυελλώδης άνεμος σκορπάει τούφες από σύννεφα εδώ κι εκεί. Η βροχή αναμειγμένη με το χιόνι μας αφαιρεί και την παραμικρή ορατότητα. Κάπου κάπου αποτραβιούνται τα σύννεφα, και ανυψώνεται μπροστά μας γυαλίζοντας το υγρό πέτρωμα του Ρουπέσκο. Όλοι είμαστε βρεγμένοι μέχρι το κόκαλο. Τρέμοντας από το κρύο και κροταλίζοντας τα δόντια μας βρισκόμαστε χωμένοι μέσα σε τρύπες στο χιόνι. Ο εχθρός συνεχίζει ν αμύνεται. Στην Ποποτλίβιτσα πρέπει ν αντιμετωπιστεί μία ελληνική αντεπίθεση. Θέλουν να ξεσηκώσουν ένα από τα Πολυβολεία μας, κατέρχονται από δεξιά κι αριστερά του βουνού και ορμάνε πάνω στον πολυβολητή. Εκείνος αδειάζει μία ολόκληρη ταινία με πυρομαχικά επάνω τους. Αμέσως όμως αποτραβιέται επειδή κολλάει η φόρτωση του πολυβόλου. Αστραπιαία ορμάει ένας Έλληνας επάνω του, τον ρίχνει κάτω κρατώντας τον σφιχτά. Μία άγρια μάχη ξεκινάει. Παλεύουν σώμα με σώμα, μέχρι που πέφτουν και οι δυο τους κυλώντας το βουνό προς τα κάτω. Εκεί καταφέρνει ο πολυβολητής να απελευθερωθεί και να εξουδετερώσει τον Έλληνα.

Σιωπηλός ηρωισμός: Με την λάσπη και το χιόνι έως το γόνατο, ανεβοκατεβαίνουν οι τραυματιοφορείς δύο φορές μέσα στο 24ωρο στο Πετρίτσι, για να επιστρέψουν και πάλι στην πρώτη γραμμή – μέχρι που πολλοί από αυτούς καταρρέουν. Επίσης οι άντρες που πρέπει να σκαρφαλώνουν κάθε τόσο την χαράδρα, και να την ανεβαίνουν κάτω από τον εχθρικό βομβαρδισμό, για να μεταφέρνουν την τροφοδοσία στους Λόχους. Μόνο από το κυρίως Διοικητήριο μέχρι την Προωθημένη Διμοιρία στην Ποποτλίβιτσα χρειάζονται οι Ανιχνευτές 6 ώρες! Το ίδιο όμως και οι οδηγοί που μεταφέρουν ακούραστοι με τα μουλάρια τις στήλες από την κοιλάδα προς το βουνό, ώστε να καλύπτουν τις ασυνήθιστα υψηλές απαιτήσεις για πυρομαχικά… έχουν να φάνε και να κοιμηθούν εδώ και δύο μέρες…. Κατά το μεσημέρι έρχεται μία χαρούμενη ανακοίνωση: Το γειτονικό Τάγμα πήρε το Ιστίμπεη. 300 αιχμάλωτοι. Όλα τα καταφύγια εκεί συνδέονται αναμεταξύ τους με υπόγειες στοές, οι στρατώνες είναι χτισμένοι μέσα στον βράχο και διαθέτουν μεγάλες αποθήκες, ιατρείο και άλλους χώρους.
Ο 2ος Λόχος πρέπει να επιτεθεί στην Σουλτανίτσα. Φτάνει στο απαραίτητο ύψος και προχωράει σταθερά, ερχόμενος από τα όπισθεν, μέχρι την κορυφή της Ποποτλίβιτσας, Μ αυτόν τον τρόπο θα γίνει διπλή έφοδος στα καταφύγια της δυτικής άκρης, μιας και στους πρόποδες του βουνού είναι ακόμα τοποθετημένος ο Αν/χης Β. με τον 3 ο Λόχο του, και προσπαθεί πεισματικά ν’  ανοίξει με εκρηκτικά τα κατώτερα καταφύγια, ή να τα εξαναγκάσει σε παράδοση χρησιμοποιώντας φλογοβόλα.

8. ΑΠΡΙΛΙΟΥ: Αυτή η νύχτα ήταν τρομερή. Την πυκνή χιονόπτωση ακολουθούσε νεροποντή, και σα να μην έφτανε αυτό, σφύριζε αδιάκοπα ένας κοφτερός αέρας. Στο Ρουπέσκο αναφέρονται ήδη περιπτώσεις με κρυοπαγήματα, από τον 1 ο Λόχο, αφού οι Κυνηγοί δεν προλαβαίνουν ν’ αλλάξουν τα καταβρεγμένα ρούχα τους. Η επικοινωνία με τον Αν/χη Β. έχει διακοπεί από χθες το απόγευμα. Με την ειδησεογραφική ομάδα συνεχίζουμε την πορεία. Ο αγέρας σκορπάει πυκνές τούφες απ’ τα σύννεφα πάνω από τα βουνά. Αυτό είναι καλό για εμάς, επειδή έτσι ο εχθρός αναγκάζεται να σκορπάει πέρα δώθε τις ριπές των πολυβόλων του.

Όσο πλησιάζουμε την Ποποτλίβιτσα, τόσο συχνότερα σφυρίζουν οι δεσμίδες από τις ριπές δίπλα στ’ αυτιά μας. Ο δρόμος μας , πάει τώρα κατακόρυφα προς τα πάνω. Προσπερνάμε προσεκτικά και την παραμικρή χαλαρή πέτρα, αποφεύγουμε και τον παραμικρό θόρυβο. Ο βράχος είναι λείος από την βροχή, υγρά πέπλα από σύννεφα τραβούν τον δρόμο τους δίπλα του. Προχωράμε στα τέσσερα. Πίσω από τον πρώτο Ανιχνευτή, ο Διαβιβαστής με την εκτυλίκτρια στην πλάτη. Είναι αδύνατον να διαπεράσεις τους μανδύες με τα σύννεφα. Ξαφνικά, μέσα από την ομίχλη ανυψώνεται κατακόρυφα ο πλευρικός τοίχος του Οχυρού. Σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων κροτεί το ελληνικό πολυβόλο, χωρίς στόχο όμως. Υποθέτουν πως είμαστε εκεί. Δεν μπορούν όμως να μας δουν. Βήμα βήμα σκαρφαλώνουμε από κάτω προς το καταφύγιο. Σαν προειδοποίηση, κείτεται 3 μέτρα μακριά μας ένας πεσμένος σύντροφος. Τον πιάσανε οι σφαίρες την στιγμή που προσπαθούσε να πηδήσει στην άλλη πλευρά. Κανείς μας δεν μπορεί τώρα να πάει να τον παραλάβει, κι ας είναι μόνο 3 μέτρα από εμάς! Πρέπει να προχωρήσουμε. Ακριβώς την στιγμή που δεν το χρειαζόμασταν καθόλου, διαλύονται τα σύννεφα!  Εμείς, με την μύτη χωμένη στο χώμα, περιστοιχίζουμε το οχυρό. Έντρομοι, και μόνο με την σκέψη πως το βρεγμένο κράνος μας θα μας προδώσει …

• Εγγονή του πεσόντα Δεκανέα Ηλία Προφυλλίδη, που σκοτώθηκε στις 6/4/1941 στη θέση Τίπιτς του Μπέλλες, Β.Α. του Οχυρού Ιστίμπεη. Στη μνήμη του παππού της.